Wyraz,, zdrowie’’ pojawia się w codziennym życiu bardzo często. Większość z nas uznaje je za jedną z podstawowych wartości ,warunek udanego szczęśliwego życia. Często zadajemy sobie pytanie od czego zależy nasze zdrowie?. Według badań naukowych długość i jakość życia człowieka zależą głównie od: Styl życia, Środowisko , Geny, Organizacja opieki medycznej. Wyniki jednoznacznie wskazują, że nasze zdrowie w 60% jest zależne od naszego prozdrowotnego stylu życia. 10 zasad zdrowego stylu życia dla dorosłych
Co to jest zdrowie?
„Zdrowie” należy do pojęć abstrakcyjnych, bardzo trudnych do zdefiniowania. Wśród różnych podejść do tego tematu z punktu widzenia edukacji zdrowotnej na uwagę zasługuje podział na jego
1.Definicje profesjonalne
2.Definicje potoczne
Najczęściej cytowana na całym świecie jest profesjonalna definicja zdrowia wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), przyjętej w 1946 r.: ,,Zdrowie jest stanem pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego, a nie ,,wyłącznie brakiem choroby lub niedomagania(ułomności).”
Potoczne rozumienie zdrowia odnosi się do tego, jak rozumieją zdrowie ,,zwykli ludzie” w swym potocznym myśleniu na podstawie doświadczeń z własnego życia i najbliższego otoczenia. To rozumienie zdrowia zależy od wielu czynników m. in.: wieku, poziomu wykształcenia, statusu, doświadczeń życiowych zdobytych w określonych warunkach kulturowych. Wyniki badań wskazują, że w potocznym rozumieniu zdrowie jest pojęciem równie złożonym i wieloznacznym jak w rozważaniach profesjonalistów.
Styl życia to kluczowy czynnik gwarantujący zdrowie
Zdrowie jednostki i zbiorowości we wszystkich kulturach zależy od wielu różnorodnych czynników.
Wybitny lekarz kanadyjski Marc Lalonde (1974) obliczył, że długość i jakość życia człowieka zależą głównie od 4 czynników:
1. Styl życia (50-60%),
2. Środowisko (ok.20%),
3. Biologia człowieka ( GENY) (ok. 20%),
4. Organizacja opieki medycznej(10-15%)- dostępność, jakość, organizacja, rodzaj, zasoby opieki medycznej.
Trzy ostatnie czynniki są mało zależne od nas. Szczególnie ciekawym dla niektórych może okazać się fakt, że dostępność i jakość opieki medycznej tylko 10-15% ma wpływ na nasze zdrowie
W pełni jednak możemy wykorzystać szansę jakie daje prozdrowotny styl życia.
Jak rozumieć pojęcie prozdrowotny styl życia?
Prozdrowotny styl życia – zdrowy styl to nie tylko wzory zachowań związane ze zdrowiem, ale także wartości postawy reprezentowane przez ludzi w odpowiedzi na warunki ich społecznego, kulturowego i ekonomicznego środowiska.
Prozdrowotny styl życia oznacza zatem, że ludzie podejmują świadomie działania ukierunkowane na zwiększenie potencjału swego zdrowia (przedrostek ,,pro” odnosi się do wzorów zachowań i działań ludzi korzystnych dla zdrowia, ku zdrowiu, do zdrowia, określanych jako prozdrowotne) oraz eliminują zachowania zagrażające mu.
Styl życia człowieka, jego zachowania zdrowotne, zmieniają się w okresie całego życia
Zmiany te są zależne od wielu różnorodnych czynników, w tym: właściwości jednostki (wiek, płeć, cechy osobowości, stan zdrowia, pełnione funkcje, role społeczne) oraz różnorodnych czynników środowiskowych. Najważniejszym okresem dla kształtowania zachowań zdrowotnych jest dzieciństwo i młodość. Kształtują się one w procesie socjalizacji, pod wpływem różnorodnych czynników i wzorców osobowych w domu, przedszkolu, szkole, grupie rówieśniczej, społeczności lokalnej, mediach, reklamach. Szczególne znaczenie ma tu modelowanie zachowań przez osoby znaczące dla dziecka i młodego człowieka.
Krytyczny dla kształtowania zachowań zdrowotnych jest okres dorastania
W czasie dorastania utrwalają się nabyte wcześniej zachowania prozdrowotne, a równocześnie pojawia się wiele zachowań ryzykownych, często kumulujących się. Niektóre z nich po fazie eksperymentowania zanikają, ale u części młodych ludzi utrwalają się. Zmiany, które dokonują się w okresie dojrzewania, decydują o tym, czy młodzi ludzie wnoszą w swe dorosłe życie zasoby, czy czynniki ryzyka dla zdrowia własnego i innych ludzi. Edukacja zdrowotna w dzieciństwie i młodości powinna wspierać proces kształtowania się zachowań prozdrowotnych i przeciwdziałać zachowaniom ryzykownym.
10 zasad zdrowego stylu życia
Na koniec chcę wam przedstawić mój ulubiony, holistyczny sposób zdefiniowania zdrowego stylu życia. Jest to Dekalog Zdrowego Stylu Życia według Zbigniewa Cedrowskiego (zdobywcy drugiej nagrody na I Międzynarodowym Kongresie Filozofii Uniwersalistycznej, który odbył się w Warszawie w dniach 15-20 sierpień 1993 r.)
1.Wiedza o samym sobie
Każdy z nas, niezależnie od wieku powinien umieć ocenić stan swojego organizmu, prawidłowe jego funkcjonowanie.
Wiedzę, którą posiada na temat Zdrowego Stylu Życia zastosować w życiu codziennym.
2. Sposób na życie
Nie dopuścić do takich zachowań, które mają niekorzystny wpływ na nasze zdrowie. W naszym codziennym życiu dbajmy
o zdrowie, wspierajmy układ odpornościowy, przestrzegajmy zasad racjonalnego odżywiania, bądźmy aktywni fizycznie, ćwiczmy
umiejętność radzenia sobie ze stresem i uśmiechajmy się jak najczęściej.
3. Ograniczenie zażywania leków i suplementów
Podstawą tej zasady jest stosowanie leków tylko w sytuacji, gdy jest to konieczne i pod kontrolą lekarza.
Eksperci od promocji zdrowia są coraz bardziej świadomi ryzyka związanego z niskim poziomem witamin, ale nie wielu zdaje sobie sprawę, że suplementacja wysokimi dawkami witaminy C , witaminy D może mieć działanie toksyczne i niebezpieczne dla zdrowia.
Nie ma dnia by któreś z mediów nie donosiły o cudownym działaniu jednej z witamin. I oczywiście każda z informacji jest uwiarygodniona naukowo na podstawie badań niezliczonych pacjentów. Ciekawe, że po ponad 25 latach intensywnego karmienia witaminami ludzie ciągle cierpią na choroby takie jak rak, zawał serca a seniorzy, sportowcy, dzieci i psy nie stali się jakoś od witamin ani zdrowsi, piękniejsi czy mądrzejsi. Więc czy na pewno witaminy, którymi od dawna wzbogaca się na różne sposoby żywność przetworzoną oraz te które kupujemy w postaci suplementów służą naszemu zdrowiu?
więcej :
Witamina C: więcej nie znaczy lepiej! Czyli o ryzyku nadmiernej suplementacji
Witamina D: więcej nie znaczy lepiej
4. Aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna jest niezbędnym elementem zdrowego stylu życia np. gimnastyka, spacer, jazda na rowerze, rolkach.
Systematyczne uprawianie sportu leczy wiele schorzeń m.in. otyłość, cukrzyca, wady postawy, choroby układu ruchu, rozładowuje stres i hamuje agresję Ćwiczenia pomogą rozwijać się mięśniom i pozytywnie wpłyną na nasze samopoczucie.
5.Prawidłowe odżywianie się
To, co jemy ma ogromny wpływ na nasze zdrowie, zarówno fizyczne jak i psychiczne. Zbyt dużo spożywamy kalorii, tłuszczów głównie nasyconych, węglowodanów i soli, a za mało warzyw, owoców, produktów zbożowych, czy ryb. Dieta wysokotłuszczowa prowadzi do otyłości, chorób układu krążenia. Niewłaściwe odżywianie może prowadzić nawet do nowotworów.
Coraz więcej mamy chorób układu krążenia oraz CUN ( Centralny Układ Nerwowy), w tym nastąpił znaczny wzrost zachorowalności na różnego rodzaju otępienia oraz zaburzenia nastroju.
10 przykazań zdrowej diety odchudzającej – plus 1 gratis!
W kwestii odżywiania najlepiej jest zachować rozwagę. Dobrze jest zadbać o odpowiednie urozmaicenie codziennych posiłków i nie popadać w żadne skrajności tj. ortoreksja.
8 powodów dla których warto gotować potrawy dla siebie i rodziny
6. Hartowanie się
Wg słownika języka polskiego PWN hartować to zwiększać wytrzymałość i odporność fizyczną na warunki zewnętrze (np. zmienne,
niekorzystne warunki pogody), czynić organizm odpornym na nie. W potocznym znaczeniu hartowanie to po
prostu przyzwyczajanie organizmu do chłodu i zimna oraz zmian temperatury otoczenia. Dzieje się to na skutek wystawianie ciała w sposób kontrolowany i regularny na działanie niesprzyjających czynników termicznych. Mogą to być: niska i wysoka temperatura powietrza, wiatr, niska i wysoka temperatura wody. Dzięki temu organizm uczy się nie tylko jak w takich okolicznościach działać, ale również jak się przed nimi chronić.
Hartowanie wpływa korzystnie na przemianę materii, krążenie, działanie układu nerwowego oraz wydajność pracy. Jego najważniejszą rolą jest wzmocnić odporność organizmu.
Efektem prawidłowego hartowania organizmu jest zmniejszona podatność na choroby (gł. przeziębienie oraz infekcje dróg oddechowych).
7. Opanowanie stresu
Umiejętność rozróżniania „dobrego” i „złego” stresu i eliminowanie wpływu bodźców negatywnych. Mają tu zastosowanie techniki m.in. trening asertywności, umiejętność relaksacji i odreagowywania negatywnego stresu, lektura nowej książki, muzyka, film.
8. Wyeliminowanie nałogów
Staramy się wyeliminować z naszego życia m. in. palenie papierosów, w tym e-papierosów, lekomanię, lenistwo, obżarstwo itp.,które obniżają poziom zdrowia i powodują, iż nasz organizm nie będzie funkcjonował prawidłowo.
9. Życzliwość
Zdrowym społecznie jest ten, kto czyni dobro, jest życzliwy dla innych, zna wartość pojęć: tolerancja i kompromis i posługuje się nimi w praktyce, jednocześnie jest asertywnym, ma poczucie własnej wartości, jest pewny siebie.
10. Dam sobie radę ( Postawa copingowa)
Człowiek prowadzący zdrowy styl życia to taki człowiek, który jest życiowym optymistą, odbieranym przez innych, jako człowiek szczęśliwy, pozytywny, umiejący działać w każdej sytuacji. Dzięki temu jest osobą atrakcyjną dla innych, posiadającą wielu przyjaciół. Jest mu po prostu łatwiej żyć.
Każdy z nas chce być zdrowy, mieć szczęśliwe życie więc pamiętajmy, że zdrowie przede wszystkim jest w naszych rękach