Sezon na odchudzanie, grypę oraz przeziębienia już otwarty. Wielu z nas ma już za sobą pierwsze epizody chorób. Ale ciągle niewielu z nas rozumie, że w dużej mierze skłonność do infekcji nie zależy od przypadku, ale od niewłaściwej diety i słabej odporności. Obniżamy ją często na własne życzenie, np. wybierając nieodpowiednie dla siebie metody odchudzania.
Co to jest odporność ?
Na odporność człowieka składają się dwa, ściśle współpracujące ze sobą mechanizmy obronne:
1.odporność wrodzona inaczej nazywana naturalna, nieswoista
2. odporność nabyta inaczej wyspecjalizowana, swoista.
Odporność wrodzona
Niespecyficzne struktury i komórki odporności wrodzonej mogą bronić organizm przed różnymi patogenami, które są aktywowane natychmiast lub w przeciągu kilku godzin po wniknięciu antygenu do organizmu . Stanowią pierwszą linię obrony przed czynnikami zakaźnymi, rozpoznaje i dezaktywuje większość patogenów zanim doprowadzą one do rozwoju infekcji. Do tej grupy mechanizmów należą granulocyty (makrofagi, komórki tuczne, eozynofile), które w wyniku aktywacji powodują stan zapalny, ale także bariery naturalne (skóra, błony śluzowe, kaszel, śluz, biegunka, wymioty). Wymienione komórki gromadzą się w miejscu uszkodzenia lub infekcji, uwalniają substancje toksyczne, które uszkadzają patogeny i fagocytują (pochłaniają) zarówno patogeny, jak i uszkodzoną tkankę. Komórki układu immunologicznego uwalniają cytokiny, czyli substancje, dzięki którym komunikują się pomiędzy sobą. Cytokiny powodują także gorączkę i stan zapalny jako naturalny mechanizm obronny. Do odporności wrodzonej należą też komórki NK, zwane naturalnymi zabójcami. Odgrywają one ważną rolę w ograniczeniu wczesnych faz infekcji wirusowych, a także atakują własne, zmienione nowotworowo komórki. W odporności naturalnej bierze też udział bardzo duża liczba białek, które modulują odpowiedź immunologiczną.
Odporność nabyta
Odporność swoista polega na wytworzeniu specyficznej reakcji odpornościowej w stosunku do określonego antygenu i w prawidłowych warunkach pozwala na eradykcję (usunięcie) patogenu. Pamięć komórek odpornościowych o danym patogenie pomaga zapobiec wywołaniu przez określony patogen choroby,jeśli ponownie zaatakuje on organizm.
W odróżnieniu od odporności wrodzonej odpornośc nabyta uzależniona jest od kilku rodzajów komórek odpornościowych wykonujących określone zadania. Tworzą ją limfocyty, które po kontakcie z czynnikiem szkodliwym (np. wirusy, bakterie, inne) ulegają aktywacji i neutralizują zagrożenie. Wyróżniamy różne rodzaje limfocytów: limfocyty T pomocnicze, limfocyty T cytotoksyczne oraz limfocyty B. Zarówno limfocyty T jak i B pochodzą od określonych rodzajów komórek macierzystych nazywanych multipotencjalnymi macierzystymi komórkami krwiotwórczymi znajdujących się w szpiku kostnym.
Limfocyty B wytwarzają pięć rodzajów przeciwciał, do których zaliczamy:
- immunoglobulinę A IgA, która występuje w wydzielinach,
- immunoglobulinę E IgE, która bierze udział w alergii,
- immunoglobulinę M IgM, która usuwa antygen z krwiobiegu,
- immunoglobulinę G IgG, która przechodzi do tkanek i przenika łożysko,
- immunoglobulinę D IgD, której znaczenie jeszcze cały czas jest badane.
Wyróżniamy też limfocyty Treg (regulatorowe), które hamują nadmierną odpowiedź immunologiczną. Odpowiedź swoista składa się z odpowiedzi komórkowej i humoralnej. Odporność komórkowa dotyczy zazwyczaj zwalczania patogenów wewnątrzkomórkowych (wirusy) i związana jest z limfocytami zwanymi Th1, odporność humoralna natomiast dotyczy patogenów pozakomórkowych (pasożyty, bakterie) i jest kontrolowana przez limfocyty zwane Th2.
Układ odpornościowy jest niezwykle elastyczny i zdolny do znacznych zmian bez uszczerbku dla zdrowego organizmu. Pamiętajmy, że nawet duże zmiany w układzie immunologicznym mogą mieć niewielkie konsekwencje kliniczne, ale tylko w przypadku, kiedy stres trwa zbyt krótko. Na elastyczność układu odpornościowego na pewno ma wpływ dieta . Układ immunologiczny człowieka też się starzeje, z biegiem lat pogarsza się jego odpowiedź immunologiczna, co w efekcie może przyczynić się do przedwczesnej śmierci. Utrata samoregulacji jest charakterystyczna dla np. chorób przewlekłych takich jak otyłość,cukrzyca czy autoimmunologicznych. Dlatego spersonalizowana dieta bez względu na wiek jest podstawowym czynnikiem , który wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego ze szczególnym wskazaniem dla osób z osłabioną genetycznie odpornością nieswoistą.
Kluczem prawidłowo działającego układu odpornościowego jest równowaga w układzie immunologicznym pomiędzy odpornością Th1 i Th2 oraz sprawne mechanizmy odpowiedzi nieswoistej czyli odporności wrodzonej.
Niewłaściwa dieta lub zaburzone trawienie
Numerem jeden jeśli chodzi o obniżoną odporność oraz jej przyczyny jest nieodpowiednia dieta. Nawet jeśli wydaje się, że dieta, która jest stosowana, spełnia warunki i jest zdrowa, to prawdopodobnie brakuje w niej wielu mikroelementów. Jedzenie po prostu jest dość ubogie w nie. Problem z dietą oraz chorobami nie tkwi jedynie w tym co jemy, ale ile jemy oraz jak to strawimy. Zarówno przejadanie się, jak i niedojadanie nie są dobre dla odporności. Mało kalorii oznacza małą ilość energii, to z kolei osłabia wszystkie systemy organizmu oraz organy, również system odpornościowy. Natomiast zbyt duża ilość tłuszczy w pokarmie oraz tłuszcz odkładający się w organizmie blokują działanie komórek odpornościowych.
Dodam, że układ odpornościowy reaguje podobnie na dietę wysokotłuszczową i wysokokaloryczną jak na infekcję bakteryjną. Dowodzą tego ostatnie badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Bonn. Szczególnie niepokojące jest, że niezdrowe jedzenie wydaje się bardziej agresywne w dłuższej perspektywie. Nawet długo po przejściu na zdrową dietę, stymulacja immunologiczna w kierunku stanu zapalnego jest bardziej zaostrzona.
Więcej na temat wpływu złej diety na układ odpornościowy dowiesz się tutaj
W odporności naturalnej bierze też udział bardzo duża liczba białek, które modulują odpowiedź immunologiczną dlatego dobrze zbilansowana dieta powinna zawierać odpowiednią ilość i jakość białka. Trawienie białka zależne jest od ilości kwasu żołądkowego, którego odpowiednia ilość jest również istotną częścią mechanizmu obronnego organizmu przed dostaniem się patogenu do dalszej części jelita.
Dietoterapia jest najtańszą, najprostszą, naturalną metodą przywracania zdrowia i stanowi integralną, choć często pomijaną część terapii wspomagającej leczenie. Polega ona na zastosowaniu określonej diety w zależności od schorzenia i indywidualnych cech organizmu pacjenta.
W procesie leczenia dietą oczyszcza się organizm z wieloletnich złogów, wpływając na usprawnienie pracy układu pokarmowego i odpornościowego a tym samym zwiększenie przyswajalności substancji odżywczych . Dzięki czemu organizm w naturalny sposób walczy z patogenem wpływając na jego różne mechanizmy odpornościowe
10 powodów, dla których warto odchudzać się jesienią
Odchudzanie a odporność
Odchudzając się często nie myślimy o tym, jak utrata wagi wpłynie na nasz organizm od wewnątrz. Zrzucenie zbędnych kilogramów może przyczynić się do lepszego wyglądu, samopoczucia ,większej pewności siebie i większej chęci do aktywności, jednak istnieje wiele ważniejszych zalet unormowania naszej wagi. Na pozbyciu się nadmiaru kilogramów najbardziej korzysta nasze wnętrze – wszystkie nasze organy i układy organizmu: układ odpornościowy, oddechowy, pokarmowy, krwionośny oraz hormonalny. Odchudzanie jest obok zmiany diety i zwiększenia aktywności fizycznej jednym z najlepszych i najskuteczniejszych sposobów na zmniejszenie poziomu cholesterolu i cukru we krwi. Stosowanie odpowiednio dobranej diety może przyczynić się też do zmniejszenia się problemów z nadciśnieniem i całym układem krwionośnym. Efektywne odchudzanie zmniejsza też ryzyko pojawienia się zawału serca czy miażdżycy.
Nie należy również zapominać o tym, że gdy schudniemy, zaczynamy czuć się lepiej i mamy więcej energii do życia. Dzisiaj dużo mówi się również o wpływie wagi ciała na skuteczność leczenia COVID-19.
Odchudzanie może osłabiać organizm
Jednak mimo wielu pozytywów płynących z odchudzania , może mieć ono również negatywny wpływ na nasz organizm. Często w wyniku stosowania źle dobranej diety, nie dostarczamy organizmowi odpowiedniej ilości substancji odżywczych, minerałów i witamin, fitozwiązków, które są przecież naturalnymi antyoksydantami. A ich rola jest nie mała. Witaminy zwalczają wolne rodniki w naszym organizmie i zwiększają naszą odporność oraz przyczyniają się do szybszego gojenia się ran. Brak potrzebnych witamin może przyczynić się do anemii, wypadania włosów oraz ogólnego osłabienia odporności naszego organizmu na bakterie i wirusy. Na przykład zbyt duża ilość wapnia i niedobór żelaza przyczynia się do spadku ilości białych krwinek, a więc naszej odporności, w konsekwencji czego zaczynamy częściej chorować lub czujemy się chronicznie „zaziębieni”.
Osłabiony organizm
Inną wadą zbyt radykalnego odchudzania jest dostarczenie zbyt małej ilości wartości odżywczych w postaci kilokalorii, co również może przyczynić się do osłabienia organizmu, a w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do omdleń i wycieńczenia organizmu. Diety cud takie jak dieta kopenhaska czy dieta Dukana, Paleo, błędnie prowadzona dieta wegańska czy nawet wegetariańska w dłuższej perspektywie czasu przyczyniają się do wyniszczenia całego naszego organizmu – zbyt dużego zakwaszenia komórek ciała czy też powstania piasku w układzie moczowym i kamieni nerkowych. Tak drakońskie diety zwiększają także ryzyko zawału serca i cukrzycy. Z drugiej zaś strony trzeba pamiętać, że nadwaga i otyłość są również częstą przyczyną chorób serca czy cukrzycy. Trudniej się nam poruszać i mamy gorsze samopoczucie. Otyłość powoduje szereg poważnych problemów ze zdrowiem: zwyrodnienia kręgosłupa, stawów, choroby nowotworowe, choroby naczyń wieńcowych, nadciśnienie, potliwość, duszności, refluks, hemoroidy itp. Warto więc się odchudzać, jednak zawsze należy robić to z głową! Najlepiej udać się w tym celu do dietetyka, który dobierze nam odpowiednią dietę.
10 przykazań zdrowej diety odchudzającej
Uwagi końcowe
1.Zapamiętaj, że do prawidłowego działania układu pokarmowego potrzebne jest odpowiednie stężenie kwasu solnego i zachowany szybki ruchy kosmków jelitowych. Daje nam to gwarancję na prawidłowe wchłanianie wartości odżywczych a tym samym zapewnia prawidłową pracę układu odpornościowego
2.Niewłaściwa dieta może doprowadzić do wielu dramatycznych konsekwencji. Od wielu lat średnia wieku w krajach zachodnich stale wzrastała. Niestety ten trend po raz pierwszy został przerwany: dzieci, które się teraz rodzą będą krócej żyły niż ich rodzice.
Czy to nie jest wystarczający alarm dla wielu z nas, przyszłych matek, rodziców, dziadków!
Chcesz zmienić nawyki żywieniowe, poprawić odporność, zrzucić zbędne kilogramy , poprawić samopoczucie, wygląd, figurę? Szukasz bardziej skutecznych sposobów na obniżenie wagi i utrzymanie jej i jednocześnie pragniesz zadbać o zdrowie swoje i swoich dzieci? Zapraszamy do Poradni Dietetycznej Erbe
Dlaczego doświadczasz niepowodzeń w odchudzaniu
Zawarte tu informacje mają charakter ogólny i nie stanowią porady. Zawsze konsultuj swój stan zdrowia z dietetykiem bądź lekarzem.