Witamina D: Więcej nie znaczy lepiej!

Czy mówiono Ci, że potrzebujesz więcej witaminy D?  Eksperci od promocji zdrowia są coraz bardziej świadomi ryzyka związanego z niskim poziomem witaminy D, ale nie wielu zdaje sobie sprawę, że wysoki poziom witaminy D  może mieć działanie toksyczne.
Przeczytaj ten artykuł jeśli chcesz dowiedzieć się więcej  o ryzyku nadmiernej  suplementacji oraz  jakie czynniki wpływają na optymalny poziom witaminy D.

Jakie funkcje ma witamina D w organizmie?

Niema wątpliwości, że witamina D ma kluczowe znaczenie dla zdrowia. Praktycznie każda komórka ciała posiada receptor witaminy D, który, gdy jest z nią związany , może wpływać na ekspresję ponad 200 genów [1,2].
Rola witaminy D w utrzymywaniu prawidłowego stężenia wapnia we krwi, a tym samym odpowiedniej struktury i funkcji kośćca znana jest już od około 100 lat. Ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe była rozpowszechnionym w XIX i XX wieku lekiem na choroby kości takich jak  krzywica.

Rozpoczęte jednak w ostatnich latach szeroko zakrojone badania nad wpływem witaminy D na organizm ludzki ujawniły szereg jej innych zastosowań. Poza układem kostnym wpływa ona także na układy: nerwowy, mięśniowy, immunologiczny, krążenia i  rozrodczy. Jej prawidłowy poziom zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby autoimmunologiczne (tj.: łysienie, bielactwo, łuszczyca, choroby tarczycy czy stwardnienie rozsiane), niektóre typy nowotworów (np. rak jelita grubego, prostaty lub sutka), cukrzycę (zarówno typu I, jak i II), choroby układu krążenia czy nadciśnienie tętnicze.

Nasz nowoczesny styl życia  to ograniczony czas ekspozycji na słońce, a  nasza dieta  zapewnia tylko niewielką ilość witaminy D.  Dzisiaj świadomość ryzyka związanego z niskim poziomem witaminy D jest coraz większa a lekarze  częściej zlecają zbadanie poziomu witaminy D. Jednakże zarówno za niski poziom jak i za wysoki poziom witaminy D wiąże się z  negatywnym  wpływem na zdrowie [3] .Niestety niewielu ekspertów od promocji zdrowia zdaje sobie sprawę, że wysoki poziom witaminy D  może mieć działanie toksyczne, a wielu po prostu  zleca tylko badanie 25(OH) witaminy D w surowicy  i zaleca swoim pacjentom suplementację dzienną nawet  5 000 czy  10 000j.m. nie kontrolując wszystkich metabolitów witaminy D i innych markerów dających pełniejszy obraz  czy suplementacja jest skuteczna i czy nie wpływa negatywnie na zdrowie pacjenta.

Ryzyko nadmiernej suplementacji!

Najczęściej  zlecanym i analizowanym w polskich laboratoriach parametrem jest 25(OH)D. Jest on sumą metabolitów 25(OH)D₂ i 25(OH)D₃. Metoda ta jest obarczona dużym błędem i nie daje pełnego obrazu metabolizmu klinicznego witaminy D. Może ona wręcz fałszować wyniki ze względu na ewentualność pojawienia się reakcji krzyżowych przeciwciał z innymi występującymi metabolitami witaminy D. (więcej informacji o  metabolizmie witaminy D znajdziesz tutaj)

Laboratoryjne normy 25(OH)D w Polsce  wynoszą   dla optymalnego  stężenia witaminy D : 30-50 ng/ml) a dla toksycznego poziomu  powyżej 100ng/ml.

Jednak wiele dowodów w literaturze oraz badaniach medycznych   mocno sugeruje, że optymalny poziom witaminy D może okazać się niższy .

• Statystyczne podsumowanie wielu badań  na świecie w 2009r wykazało, że u zdrowych osób  średni poziom  25(OH)D wynosił  21.62 ng/ml. [4]
• W badaniu z 1992 roku stwierdzono, że zdrowe niemowlęta  w Chinach miały stężenie 25(OH)D na poziomie  5-14 ng / ml i  u żadnego  z nich nie rozwinęła się  krzywica. [5]
• Średni poziom 25(OH)D u  przekrojowo wybranej grupy wśród zdrowych mieszkańców Calgary w Kanadzie w 2002 r. wynosił 23 ng / ml. [6]

Badania potwierdzają, że poziom witaminy D we krwi  może być deficytowy nawet u osób narażonych na działanie promieni słonecznych. [7]  W 2007 r. badanie wykonane wśród zdrowych, młodych, dorosłych hawajskich surferów, wykazało średni poziom 25(OH)D wynoszący 31,6 ng / ml [8] Jest to dobry przykład działania mechanizmów regulacyjnych w skórze, które zapobiegają nadprodukcji witaminy D3.

W wielu publikacjach  na stronach internetowych można znaleźć informacje, że optymalny poziom witaminy powinien być powyżej 50 ng/ml  a w przypadku chorób z autoimmunizacji dzienna  suplementacja witaminą D na poziomie co najmniej 10 000 jm. Natomiast  istnieje niewiele dowodów lub ich brak  wskazujących, że wysoki poziom witaminy D w surowicy, stężenia 25(OH)D powyżej 50 ng / ml jest korzystne.

Co więcej wzrost coraz  to nowych dowodów sugeruje, że stężenie takie może być bardzo szkodliwe. Konsekwencje zatrucia witaminą D obejmują zawał serca, udar mózgu, kamienie nerkowe, bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka, brak łaknienia, utrata masy ciała, oraz niską gęstość kości .[9]

Poza tym z wielu badań wynika, że  suplementacja witaminą D nie zmniejsza ryzyka zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych lub innych problemów . Na podstawie ponad 1000 badań  z 2011  Institute of Medicine zaleca  zakres od 20 do 50 ng/mL .[10]

Również pojawiają wątpliwości, czy suplementacja witaminą D powinna być udzielana w ramach rutynowej opieki przed porodem wszystkim kobietom w celu poprawy wyników matki i niemowląt  jako, że  dowody w badaniach  na to są  wciąż niejasne .[11]

Czy Twój poziom witaminy D może być zbyt wysoki? Prawdopodobnie tak.

Niektóre badania  sugerują, że wbrew powszechnemu przekonaniu, toksyczność witaminy D od samego światła słonecznego (w przypadku braku suplementacji)  jest również możliwe.[12]  Nie ulega jednak wątpliwości, że  o wiele trudniej jest osiągnąć poziom toksyczny  poprzez samo opalanie  niż  suplementację Światło słoneczne jest optymalnym źródłem witaminy D a dodatkowo  wykazuje wiele innych korzyści (Słońce : sen dla urody i skórny  antydepresant )

Dawki uzupełniające witaminy D, standardowo przepisywane przez lekarzy, wynoszą od 400 do 20 000 jednostek dziennie lub raz na kilka dni.
Dla porównania promienie słoneczne  produkują witaminę D oraz wiele  neuropeptydów podwzgórzowych a dodatkowo  zmniejszają  szansę na osiągnięcie  jej toksycznego poziomu , w przeciwieństwie do suplementacji.  Wystarczy 15 do 30 minut aby  przy optymalnych warunkach   pobrać  do 50 000 jednostek słonecznej witaminy (1,25mg ) u osoby o jasnej karnacji, natomiast osoba opalona w tym samym czasie  pobierze ok 25 000 IU.

W czasach kiedy to  studiowałam Dietetykę a było to tak dawno, że marketing jeszcze nie istniał 🙂 , uczono nas, że „dzienne zapotrzebowanie  na witaminę D zależy od dawki promieni słonecznych UVB jaką otrzymuje ciało i w warunkach prawidłowych synteza witaminy D w skórze jest wystarczająca dla potrzeb organizmu. U chorych odżywianych drogą dożylną  podawanie witaminy D3  w dawce  250jm.  a drogą doustną  100j.m. ( 2,5 ng)  dziennie  jest wystarczające i nie powoduje wystąpienia hiperkalcemii.” [13] To jak tłumaczyć dzisiaj fakt , że  najniższa dawka  aptecznych suplementów z witaminą D3  to 1000 – 2000j.m. ( 25-50 ng)…… ?

Jak w naturalny i bezpieczny sposób uzyskać i utrzymać  optymalny poziom witaminy D ? dowiesz się tutaj

Dokładne mechanizmy i funkcje metabolitów witaminy D  czy  też jej metabolizm  nie są jeszcze w pełni poznane. Poza tym istnieje wiele czynników  wpływających na wysokość całkowitego stężenia metabolitu  25(OH)D. Wśród nich należy wymienić m. in.: ekspozycję na światło słoneczne, szerokość geograficzną miejsca zamieszkania, barwę skóry, ubiór i nawyki kulturowe, praktyki żywieniowe oraz dostęp do opieki zdrowotnej. Warto również wspomnieć, że  istnieje grupa osób, która genetycznie jest uwarunkowana niskim poziomem witaminy D .
Stąd też mogą  wynikać  sprzeczności w badaniach naukowych jak również  wśród  różnych środowisk lekarskich  czy i specjalistów promocji zdrowia.

Jest to kolejny dowód na to, że każdy z nas jest inny i wymaga indywidualnego podejścia i spersonalizowanej diety !

Dlaczego warto wykonać odpowiednie  badanie witaminy D  i jaką ma przewagę nad dostępnymi badaniami na rynku?  

Post wydał Ci się wartościowy? a może po prostu mnie lubisz 🙂 ? podziel się nim na Facebooku i go udostępnij!